کد مطلب:314685 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:168
ارزش این فداکاری
كسانی كه از ریزه كاری های این نبرد و اوضاع رقتبار مسلمانان و از ترسی كه بر آنان در اثر غریدن قهرمان نامی قریش مستولی شده بود آگاهی كاملی ندارند و به اصطلاح «دستی از دور بر آتش دارند» نمی توانند به ارزش واقعی این فداكاری پی ببرند. ولی برای یك محقق كه این بخش از تاریخ اسلام را به دقت خوانده، آن را با اسلوب صحیح و استوار تجزیه و تحلیل كرده است، ارزش والای این فداكاری مخفی نخواهد بود.
در این داوری كافی است كه بدانیم اگر حضرت علی (علیه السلام) به میدان دشمن نرفته بود در هیچ یك از مسلمانان جرأت مبارزه با دشمن متجاوز نبود، و بزرگترین ننگ برای یك ارتش مبارز این است كه به ندای مبارزه طلبی دشمن پاسخ مثبت ندهد و ترس روح و روان سپاهیان را فرا گیرد. حتی اگر دشمن از نبرد صرف نظر می كرد و پس از شكستن حلقه محاصره به زادگاه خود باز می گشت، داغ این عار برای ابد بر پیشانی تاریخ دفاعی اسلام باقی می ماند.
[ صفحه 133]
اگر حضرت علی (علیه السلام) در این نبرد شركت نمی كرد و یا كشته می شد قریب به اتفاق سربازانی كه در دامنه كوه «سلع» گرداگرد پیامبر بودند و از غرشهای قهرمان عرب مثل بید می لرزیدند، پا به فرار گذارده، از كوه سلع بالا رفته و می گریختند. چنان كه عین این جریان در نبرد احد و نبرد حنین، كه سرگذشت آن در تاریخ منعكس است، رخ داد و جز چند نفر انگشت شمار كه در میدان نبرد استقامت ورزیدند و از جان پیامبر (صلی الله علیه و آله) دفاع كردند، همه پا به فرار گذاشتند و پیامبر را در میدان تنها نهادند.
اگر امام (علیه السلام) در این مبارزه شكست می خورد، نه تنها سربازانی كه در دامنه كوه سلع به زیر پرچم اسلام و در كنار پیامبر قرار داشتند فرار می كردند، بلكه سربازان مراقبی كه در طول خط خندق در فاصله های كوتاه موضع گرفته بودند، سنگرها را رها می كردند و هر كدام به گوشه ای پناه می بردند.
اگر حضرت علی (علیه السلام) در این نبرد جلو تجاوز قهرمان های قریش را نمی گرفت یا در این راه كشته می شد، عبور سربازان دشمن از خط دفاعی خندق آسان و قطعی بود و سرانجام سپاه دشمن متوجه ستاد ارتش اسلام می شد و تا آخرین نقطه میدان می تاختند و نتیجه آن جز پیروزی شرك بر آیین توحید و بسته شدن پرونده اسلام نبود.
بنابراین محاسبات، پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) با الهام از وحی الهی، فداكاری حضرت علی (علیه السلام) را در آن روز چنین ارزیابی كرد و فرمود:
«ضربة علی یوم الخندق أفضل من عبادة الثقلین» (1)
ارزش ضربتی كه علی در روز خندق بر دشمن فرود آورد از عبادت جهانیان برتر است.
[ صفحه 134]
فلسفه این ارزیابی روشن است: زیرا اگر این فداكاری واقع نمی شد آیین شرك سراسر جهان را فرا می گرفت و دیگر مشعلی باقی نمی ماند كه ثقلین دور آن گرد آیند و در پرتو فروغ آن به عبادت و پرستش خدا بپردازند.
اینجاست كه باید گفت امام علی (علیه السلام) با فداكاری بی نظیر خود مسلمانان جهان و پیروان آیین توحید را قرین منت خود قرار داده است و به سخن دیگر، اسلام و ایمان در طی قرون و اعصار گذشته مرهون فداكاری امام (علیه السلام) بوده است.
باری، علاوه بر فداكاری، جوانمردی حضرت علی (علیه السلام)به حدی بود كه پس از كشتن عمرو به زره پر قیمت او دست نزد و نعش و لباس او را به همان حال در میدان ترك كرد. با اینكه عمرو او را در این كار سرزنش كرد ولی حضرت علی (علیه السلام)به سرزنش او اعتنا نكرد. از این رو هنگامی كه خواهر عمرو بر بالین برادر آمد چنین گفت: هرگز برای تو اشك نمی ریزم زیرا به دست فرد كریمی كشته شدی (1) كه به جامه های گرانبها و سلاح جنگی تو دست نزده است.
در این داوری كافی است كه بدانیم اگر حضرت علی (علیه السلام) به میدان دشمن نرفته بود در هیچ یك از مسلمانان جرأت مبارزه با دشمن متجاوز نبود، و بزرگترین ننگ برای یك ارتش مبارز این است كه به ندای مبارزه طلبی دشمن پاسخ مثبت ندهد و ترس روح و روان سپاهیان را فرا گیرد. حتی اگر دشمن از نبرد صرف نظر می كرد و پس از شكستن حلقه محاصره به زادگاه خود باز می گشت، داغ این عار برای ابد بر پیشانی تاریخ دفاعی اسلام باقی می ماند.
[ صفحه 133]
اگر حضرت علی (علیه السلام) در این نبرد شركت نمی كرد و یا كشته می شد قریب به اتفاق سربازانی كه در دامنه كوه «سلع» گرداگرد پیامبر بودند و از غرشهای قهرمان عرب مثل بید می لرزیدند، پا به فرار گذارده، از كوه سلع بالا رفته و می گریختند. چنان كه عین این جریان در نبرد احد و نبرد حنین، كه سرگذشت آن در تاریخ منعكس است، رخ داد و جز چند نفر انگشت شمار كه در میدان نبرد استقامت ورزیدند و از جان پیامبر (صلی الله علیه و آله) دفاع كردند، همه پا به فرار گذاشتند و پیامبر را در میدان تنها نهادند.
اگر امام (علیه السلام) در این مبارزه شكست می خورد، نه تنها سربازانی كه در دامنه كوه سلع به زیر پرچم اسلام و در كنار پیامبر قرار داشتند فرار می كردند، بلكه سربازان مراقبی كه در طول خط خندق در فاصله های كوتاه موضع گرفته بودند، سنگرها را رها می كردند و هر كدام به گوشه ای پناه می بردند.
اگر حضرت علی (علیه السلام) در این نبرد جلو تجاوز قهرمان های قریش را نمی گرفت یا در این راه كشته می شد، عبور سربازان دشمن از خط دفاعی خندق آسان و قطعی بود و سرانجام سپاه دشمن متوجه ستاد ارتش اسلام می شد و تا آخرین نقطه میدان می تاختند و نتیجه آن جز پیروزی شرك بر آیین توحید و بسته شدن پرونده اسلام نبود.
بنابراین محاسبات، پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) با الهام از وحی الهی، فداكاری حضرت علی (علیه السلام) را در آن روز چنین ارزیابی كرد و فرمود:
«ضربة علی یوم الخندق أفضل من عبادة الثقلین» (1)
ارزش ضربتی كه علی در روز خندق بر دشمن فرود آورد از عبادت جهانیان برتر است.
[ صفحه 134]
فلسفه این ارزیابی روشن است: زیرا اگر این فداكاری واقع نمی شد آیین شرك سراسر جهان را فرا می گرفت و دیگر مشعلی باقی نمی ماند كه ثقلین دور آن گرد آیند و در پرتو فروغ آن به عبادت و پرستش خدا بپردازند.
اینجاست كه باید گفت امام علی (علیه السلام) با فداكاری بی نظیر خود مسلمانان جهان و پیروان آیین توحید را قرین منت خود قرار داده است و به سخن دیگر، اسلام و ایمان در طی قرون و اعصار گذشته مرهون فداكاری امام (علیه السلام) بوده است.
باری، علاوه بر فداكاری، جوانمردی حضرت علی (علیه السلام)به حدی بود كه پس از كشتن عمرو به زره پر قیمت او دست نزد و نعش و لباس او را به همان حال در میدان ترك كرد. با اینكه عمرو او را در این كار سرزنش كرد ولی حضرت علی (علیه السلام)به سرزنش او اعتنا نكرد. از این رو هنگامی كه خواهر عمرو بر بالین برادر آمد چنین گفت: هرگز برای تو اشك نمی ریزم زیرا به دست فرد كریمی كشته شدی (1) كه به جامه های گرانبها و سلاح جنگی تو دست نزده است.